Oude stadhuis (afgebroken)
Op oude afbeeldingen is te zien dat vrijwel alle belangrijke gebouwen van de stad Amsterdam een windwijzer hadden in de vorm van een scheepje. Zó belangrijk was de scheepvaart en alles wat erbij kwam kijken.
Krijgt u niets te zien in het Rijiksmuseum, dan ligt het aan uw cookie-instellingen.
Het oude stadhuis stond aan de westkant van de Dam. De torenspits is in 1615 afgebroken, de rest van het gebouw is in 1652 afgebrand. Het nieuwe, grote stadhuis was nog niet klaar en het stadsbestuur nam tot die tijd zijn intrek in het Prinsenhof.
Afmetingen: 246×154 mm. Prent vervaardigd door Claes Jansz Visscher (1587-1652). Collectie Stadsarchief Amsterdam. Datering 1606 ca. t/m 1615
Paleis op de Dam (Stadhuis)
Voordatde stadsuitbreidingen in de negentiende eeuw gerealiseerd waren, zal het imposante Stadhuis al van verre zichtbaar geweest zijn, met zijn groene koepel en enorme gouden windwijzer. Eigenlijk is dat nog steeds zo. Op onverwachte plaatsen kun je het soms ineens weer even zien. Zoals langs de Amstel, als je dicht langs de Hermitage loopt.
Somtijds is ‘t niet het wapen [afgebeeld], maar het zegel, gelijk te Amsterdam het, Koggeschip, wat thans, nu het stadhuis in een Paleis herschapen is, vrij zonderling staat. (JvL 292)
Een koggeschip met twee figuren met vlaggen met de drie kruisen verwijzen naar een van de stichtingslegenden van de stad, als beschreven in Een kleine geschiedenis van Amsterdam, van Geert Mak: “Een ridderverhaal. Het gaat over een Noorse koningszoon die na een schipbreuk door de heidense Friezen bijna werd gedood en op het laatste nippertje werd gered door een christen, een Friese visser, Wolvert. Samen vluchtten ze in de boot van Wolvert, maar op het Flevomeer kwamen ze opnieuw in een vreselijke storm terecht. De koninigszoon deed toen de gelofte dat hij een stad zou stichten op de plaats waar Wolferts scheepshond, als ze ooit nog veilig aan land zouden komen, zich te rusten zou leggen.” (Het gebed werd verhoord) Alleen op de schildering in de Oude Kerk is de (kees)hond te zien.
In 2024 is het paleis opgeknapt, het bootje is weer verguld. Een link naar het afhijsen van het bootje hier. En de aankondiging van de restauratie van het rijksvastgoedbedrijf hier. De foto’s zijn gemaakt tijdens de bijbehorende tentoonstelling in het paleis
Prinsenhof (hotel The Grand)
Tot windwijzer zag men op de gebouwen der beide Compagnieën (VOC en WIC) niet zelden een driemaster. (JvL p. 292)
zie ook ceciliaklooster
Het huidige Prinsenhof is het oude Admiraliteitshuis, op de plaats van het St Cecilaklooster. Na de alteratie (1578) werd er een gastenverblijf ingericht voor vorsten en andere belangrijke bezoekers van de stad. In 1662 zette de Admiraliteit een groot gebouw neer met vier windwijzers: oorlogsschepen met kanonnen. Twee ervan staan er nog. In 1926 is het Prinsenhof in Amsterdamse Schoolstijl is verbouwd en uitgebreid. Tussen 1808 en de ingebruikname van de Stopera was dit het Stadhuis. Oudezijds Voorburgwal. 197
Het is (nog) niet mogelijk om beide windwijzers onder dezelfde hoek te fotograferen.
Het schip van het Stedelijk Museum is een van de vier van het Prinsenhof. Waar is de ontbrekende gebleven?
Deze foto komt uit de Beeldbank van het Stadsarchief, zonder nadere informatie. De linker moet er wel een te zijn van het Prinsenhof. En de rechter? Datering 1944, de datum van de foto, uit het Archief van de Dienst Ruimtelijke Ordening en rechtsvoorganger
Het krantenknipsel komt van Delpher
De windwijzer rechts behoort tot de collectie van het Amsterdam Museum
Stedelijk Museum
Schreierstoren
Hoek Gelderse Kade – Prins Henkkade
Scheepvaarthuis (hotel Amrath)
Het voormalige Scheepvaarthuis, nu Hotel Amrath, staat op de hoek van de Prins Hendrikkade en de Binnenkant.
Het torentje boven de ingang, dat doet denken aan een stoepa is een van de vele verwijzingen naar de kunst van Indonesië.
Artsenijhof (Hugo de Vrieslaboratorium, Hortus Botanicus)
Hugo de Vrieslaboratorium bij de Hortus aan de Plantage Middenlaan. Architect JM van der Mey, 1910-1912. Gebouwd in opdracht van de UvA als gebouw voor bijzondere plantkunde. Nu genaamd de Groene Plantage.
Het krantenknipsel komt van Delpher
(voormalig) Noord- Zuidhollands koffiehuis
Het krantenknipsel is afkomstig van Delpher
Effectenbeurs Beursplein 5
Rijksmuseum
Lloyd Hotel
Het Lloyd Hotel is tussen 1918 en 1921 gebouwd in opdracht van de KHL, de Kon. Hollandsche Lloyd naar een ontwerp van Evert Breman. Tot 1936 werden er landverhuizers ondergebracht, voornamelijk Oosteuropese joden die op de vlucht waren voor de pogroms, en hoopten op een beter leven in Zuid-Amerika. Tijdens de oorlog was het een gevangenis en werden er onder anderen februaristakers opgesloten. Ook na de oorlog heeft het nog lang als gevangenis gefunctioneerd.
Geldersekade 8 / Oudezijds Kolk 1
“De prachtige 18de eeuwse panden Geldersekade 4, 6 en 10 hadden aan de voorkant vlak achter de hoge, rechte kroonlijst een uitzichtplat. ” bron: Els van Wageniningen, Geldersekade, 2002, p 72
Nog een citaat uit dit boek, een citaat van Jan Wagenaar, die hier in de 18e eeuw over schreef “Ook is dit Plat eene zeer geschikte plaats tot het doen van waarnemingen omtrent de hemelse lichaamen.“
De woningen aan de westkant van de Gelderse kade keken uit over de haven. De panden aan dit gedeelte van de kade lopen door tot aan de Oudezijds Kolk.
De witte verhoging is te zien op een foto van rond 1870, Het prieeltje met de windwijzer dateert waarschijnlijk uit de 20ste eeuw. Op een foto uit 1968 is vaag een windwijzer te zien.
Vierde Haarlemmerpoort
De vierde Haarlemmerpoort, gebouwd in 1615, op het Haarlemmerplein. Ontworpen door Hendrick de Keyser en wegens bouwvalligheid afgebroken in 1837. Bron: Wikipedia
Prinseneiland
(voormalige) Sint Pieters Vleeschhal
Op dit terrein stond tot in de zestiende eeuw het Sint Pietersklooster. Het oudste nog bestaande stuk van de vleeshal staat aan de Oudezijds Voorburgwal (1779 A. van de Hart) en wordt gesierd door ossenkoppen. De laatste gebruiker van het enorme gebouw was Hudson Bay. Eerder heeft hier o.a. een politiepost gezeten en de gemeentegiro.
KNSM-gebouw
De windwijzer is een geschenk van het personeel van de KNSM aan de directie uit 1957. De windwijzer is het beeldmerk van de KNSM en is gemaakt door het personeel. Hij was lange tijd verdwenen van het gebouw, maar werd op 21 april 2012 teruggeplaatst. (bron Wikipedia)
Een zeilboot als beeldmerk van een stoombootmaatschappij!
Klein Dantzig (volkstuin in de watergraafsmeer)
verder naar andere windwijzers:
